حقوق ورزشی و معافیت از مسئولیتهای حقوقی

حقوق ورزشی و معافیت از مسئولیتهای حقوقی
بسیـاری از کارهایی که از سوی هر کسی سر زند جرم بشمار می‎آید، چنانچه در حین فعالیتهای ورزشی و از سوی ورزشکاران انجام شود جرم محسوب نمی‎شود و مسئولیت کیفری و مسئولیت انضباطی در پی ندارند.

مثلاً در مسابقات تکواندو، اگر یکی از بازیکنان با ضربه پا به صورت حریف خود بزند و صورت حریف آسیب ببیند، در این مورد نه اینکه چنین ضربه‎ای و آسیب جسمانی ناشی از آن، مسئولیت کیفری یا مسئولیت انضباطی در بر ندارد بلکه ورزشکاری که این ضربه را زده تشویق هم می‎شود و امتیاز می‎گیرد. حریف آسیب دیده هم اگر نتواند به مسابقه ادامه دهد، حذف و کسی که ضربه را زده برنده اعلام می‎شود. در صورتیکه اگر همین ضربه را در غیر از مسابقه یا مبارزه مجاز، مورد استفاده قرار می‎داد و از این طریق به دیگری آسیب جسمانی وارد می‎نمود، عمل او می‎توانست جرم تلقی شود. پرسشی که ممکن است مطرح شود این است که چرا ضربه زدن به صورت دیگری و آسیب جسمانی رساندن به او در ورزش‎های رزمی جرم نیست بلکه موجب امتیاز و تشویق هم هست؟
در پاسخ می‎گوییم؛ چون قانون چنین اجازه‎ای را داده است. در این باره بند 3 ماده 59 قانون مجازات اسلامی مقرر داشته: « حوادث ناشی از عملیات ورزشی مشروط به اینکه سبب آن حوادث، نقض مقررات مربوط نباشد و این مقررات هم با موازین شرعی مخالفت نداشته باشد، جرم محسوب نمی‎شود». اینگونه حوادث، تخلف انضباطی هم نیستند چون از قوانین و مقررات ورزشی تخطی نشده بلکه مطابق مقررات صورت گرفته است. نتیجه اینکه حوادث ورزشی وارد کننده آسیب جسمانی اگر در اثر فعالیت ورزشی که مطابق مقررات مربوطه به انجام رسیده رخ داده باشد و ورزش و مقررات حاکم بر آن نیز مشروع و قانونی باشد، مسئولیت کیفری و انضباطی در پی ندارد. یعنی این معافیت قانونی، هنگامی اعطاء می‎گردد که تمام مقررات مربوطه رعایت شده باشد. مثلاً باید عامل حادثه، ورزشکار باشد، حادثه در محل ورزش (اماکن ورزشی) رخ داده باشد و زمان وقوع آن هم زمان قانونی فعالیت ورزشی باشد. ولی اگر فعالیت ورزشی منجر به آسیب جسمانی بر خلاف مقررات انجام شود، مرتکب، مانند کسانی که حوادث غیر ورزشی منجر به آسیب دیگران را بوجود می‎آورند، تحت تعقیب قرار خواهد گرفت.

اگر پرسیده شود، فلسفه این معافیت چیست؟ در پاسخ باید گفت؛ از جمله و مهمتر از همه، اقتضای منافع و مصالح جامعه است. چون ورزش، ابزاری مفید و موثر برای گستردن شادابی، سلامتی و نشاط در بین افراد جامعه می‎باشد، پس ضرورت دارد مردم هر چه بیشتر به ورزش بپردازند تا بیشتر از مزایای آن برخوردار شوند. یکی از راه‎های برخورداری از مزایای ورزش هم فراهم نمودن شرایط فعالیت ورزشی بدون هزینه یا کم هزینه برای افراد جامعه است.

اهمیت این امر تا جایی است که در قانون اساسی به صراحت به این موضوع پرداخته شده و در بند3 از اصل سوم این قانون که پایه همه قوانین کشور است، افزون بر اینکه دولت را، موظف نموده تمام امکانات خود را برای « تربیت بدنی رایگان برای همه» بکار گیرد، ضمناً تربیت بدنی رایگان برای همه را نیز وسیله رسیدن به اهداف مورد نظر دانسته است.

ازاین رو روشن می‎شود فلسفه یا چرایی معافیت از مسئولیت کیفری و انضباطی در رخدادهای مورد اشاره، کمک به ترویج و گسترش ورزش است برای برخوردار نمودن جامعه از نتایج بسیار مفید و سودمند آن که سلامتی و نشاط و ارتقاء روحی روانی افراد جامعه می‎باشد. ترویج و گسترش ورزش در جامعه، در گرو ترغیب و تشویق مردم به ورزش می‎باشد و از جمله مهمترین عوامل ترغیب و تشویق بویژه در جوانان نیز مسابقه دادن و پیروز شدن در مسابقات و بدست آوردن مقام ورزشی است. چنین ترغیب و تشویقی وقتی شدنی و ممکن است که شرایط اجرای آن موجود و موانعش مفقود باشد. پس نمی‎شود ورزشکاران را از طرفی به مسابقه دادن تشویق کرد و از طرف دیگر بواسطه حوادث ورزشی ناشی از مسابقه آنها را مجرم تلقی نمود. مثلاً اگر چنین معافیتی در قانـون منظور نشده بود در صورتیکه تکواندوکاری در چارچوبه مقررات مسابقات تکواندو، با یکی از تکنیکهای پا بصورت حریف خود ضربه‎ای می‎زد و در اثر این ضربه، فک حریف، شکسته می‎شد این امکان وجود داشت که در پی شکایت حریفی که آسیب دیده، ضربه بازیکن ضربه زننده را جرم به شمار آورده و با وی مانند مجرمان برخورد کنند.
روشن است که اینگونه برخورد در تعارض کامل با فلسفه ورزش خواهد بود. زیرا باعث می‎شود ورزشکاری که بواسطه ورزش کردن، گرفتار مشکلات خاص قضایی شده و همینطور دیگرانی که از موضوع مطلع می‎شوند برای اینکه مبادا با آنها برخورد مجرمانه شود از ورزش و فعالیت ورزشی بکلی پرهیز کنند. این پرهیز هم مانع از گسترش و ترویج ورزش می شود و در نتیجه جامعه از مزایای ورزش محروم می‎گردد.

دکتر محمد احسنی فروز
مسئول کمیته قضایی فدراسیون

تاريخ  ارسال:دوشنبه 22 ارديبهشت 1393 - 09:41

کد:5496-1403