کمیته قضایی
مقررات ورزشی و لزوم ابلاغ آن

پیشتر گفته شد که در راستای ترویج و گسترش ورزش در جامعه، قانون امتیازی را برای ورزشکاران در نظر گرفته است.

اینگونه که بند 3 ماده 59 قانون مجازات اسلامی پیشین، حوادث ناشی از عملیات ورزشی را مشروط به اینکه سبب حادثه، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد، جرم بشمار نمی‎آورد. اما منظور از مقررات ورزشی مذکور در این بند از ماده قانونی چیست؟
منظور از مقررات ورزشی، مجموعه شرایطی هستند که از سوی مراجع رسمی و قانونی مانند فدراسیونها، هیئت‎ها، انجمن‎ها و سایر نهادهای مسئول امور ورزشی، بصورت مدون در رابطه با فعالیتهای ورزشی تهیه و ابلاغ شده باشند. به تعبیر دیگر مقررات ورزشی، مجموعۀ شرایطی هستند که توسط مراجع مسئول ورزشی تدوین و ابلاغ می‎شوند.
در این تعریف، نکته‎ای که بر آن به درستی تاکید شده، لزوم ابلاغ مقررات ورزشی است. دلیل این تاکید این است که در حقوق، قاعده‎ای مطرح می‎باشد به نام قاعدۀ « قُبح عِقاب بلا بیان». معنی این قاعده این است که هیچ کس را بر کارهای خطا و گناهش مجازات نخواهند کرد مگر آنکه به روشنی او را از خطا یا گناه بودن آن کار آگاه ساخته باشند. به موجب این قاعده، کسی که چیزی را باید انجام می‎داده اگر از روی نا آگاهی، انجام نداده باشد یا چیزی را نباید انجام می‎داده ولی بدلیل بی اطلاعی، انجام داده نمی‎توان مجازات و تنبیه کرد. مشروط بر اینکه نا آگاهی او ناشی از ابلاغ نشدن آن امر یا نهی، به وی بوده باشد. در این باره اگر پرسیده شود پس مسئول حادثه یا آسیب وارده چه کسی خواهد بود؟ پاسخ این است که مسئول کسی می‎باشد که به وظیفۀ ابلاغ عمل نکرده است. برای نمونه اگر در کلاس تکواندو، مربی به شاگردان جدید خود نگوید که در مبارزات تکواندو، ضربه زدن با دست به صورت حریف ممنوع است و یا ضربه زدن با پا به پایین تر از کمر حریف مجاز نیست و در مبارزات تمرینی که در کلاس، بین تکواندوکاران برگزار می‎گردد، یکی از شاگردان از روی ناآگاهی با مشت به صورت حریف خود بزند یا با ضربۀ پا به پایین تر از کمر او ضربه‎ای را وارد کند و از این جهت آسیبی به حریف برسد، آن ورزشکار مسئول نیست. چرا؟ چون کسی چنین ممنوعیتی را به او ابلاغ نکرده و لذا از خطا بودن چنین ضربه‎ای آگاه نبوده است. ضمناً از آنجا که تکلیف ابلاغ اینگونه مقررات بر دوش مربی است و باید به عنوان بخش مهمی از آموزش به شاگردان ابلاغ کند و یاد دهد پس چون مربی در امر ابلاغ مقررات کوتاهی کرده مسئول آن حادثه خواهد بود.
نیاز است یادآوری شود، ناآگاهی ناشی از ابلاغ نشدن قانون یا مقررات ورزشی، با قاعده‎ای دیگر که جهل به قانون را رافع مسئولیت نمی‎داند، تفاوت دارد. از این جهت که در اینجا ناآگاهی بدلیل ابلاغ نکردن توسط کسی است که وظیفه ابلاغ داشته اما جهل به قانون، مربوط به جایی است که قانون ابلاغ شده ولی ابلاغ شونده، به آن توجهی نکرده و به دلیل بی‎توجهی، نسبت به آن جاهل (ناآگاه) باقی مانده است. از این رو ضرر ناآگاهی متوجه خودش می‎باشد. مثلاً در همین مثالی که از کلاس تکواندو مطرح گردید، اگر مربی ممنوعیت ضربه زدن با دست به صورت حریف را دقیقاً ابلاغ کرده باشد اما شاگرد پس از اینکه با ضربۀ دست بصورت حریف خود زد و به او آسیب وارد کرد، مدعی شد که موقع ابلاغ مقررات توسط مربی حواسش جایی دیگر بوده و لذا ممنوعیت چنین ضربه‎ای را نمی‎دانسته، مربی چون به تکلیف خود عمل کرده، مسئول نیست ولی شاگردی که بی‎توجه بوده مسئول است.
با این وصف، روشن می‎شود، ابلاغ مقررات ورزشی به ورزشکاران علاوه بر اینکه امری بسیار ضروری و لازم است، در واقع یکی از تکالیف مهم مربیان، مسئولین و معلمین ورزشی نیز بشمار می‎آید و باید همواره بطور جدی مورد توجه قرار داشته باشد. زیرا از طرفی در لزوم و اهمیت این موضوع که هر ورزشکاری باید مقررات ورزش خود را بطور دقیق بداند، آنگونه که مطرح گردید تردیدی روا نیست و از طرف دیگر این مسئله هم روشن شد که اگر ورزشکار به خاطر ندانستن مقررات به دیگری آسیبی برساند و معلوم شود معلم یا مربی ورزشی او، مقررات را ابلاغ نکرده و ورزشکار را آگاه ننموده، مربی مسئول است نه ورزشکار. چون همانگونه که اشاره شد در چنین وضعیتی، ورزشکار مشمول قاعدۀ حقوقی"قبح عقاب بلا بیان" و معاف از مسئولیت می‎شود.


دکتر محمد احسنی فروز
مسئول کمیته قضایی فدراسیون

تاريخ  ارسال:دوشنبه 26 خرداد 1393 - 11:20

کد:5897-1403