پیامهای اخلاقی عاشورا

عاشورا صحنه کامل یک زندگی اسلامی است...

*** پيام هاي اخلاقي***

1- آزادگي

حضرت علي (عليه السلام) در جايي مي فرمايد: «آيا هيچ آزاده اي نيست كه اين نيم خورده (دنيا) را براي اهلش واگذارد؟ يقيناً بهاي وجود شما چيزي جز بهشت نيست، پس خود را جز به بهشت نفروشيد».

آزادگي در آن است كه انسان كرامت و شرافت خودش را بشناسد و تن به پستي و ذلت و حقارت و اسارت دنيا و زير پا نهادن ارزش هاي انساني ندهد.

نهضت عاشورا، جلوه بارزي از آزادگي در مورد امام حسين (عليه السلام) و خاندان و يارانش است به عنوان نمونه وقتي مي خواستند به زور از آن حضرت براي يزيد بيعت بگيرند با ردّ درخواست آن ها اين گونه فرمودند: «نه به خدا سوگند نه دست ذلّت به آنان مي دهم و نه چون بردگان تسليم حكومت آن ها مي شوم».

صحنه كربلا نيز جلوه ديگري از اين آزادگي بود، آن حضرت از ميان دو امر؛ يعني شمشير يا ذلّت مرگ با افتخار را پذيرفت و فرمود: «هيهات منّا الذله».
اگر آزادي خواهان در راه استقلال و رهايي از ظلم مي جنگند، در سايه همين آزادگي است كه ارمغان عاشورا براي هميشه تاريخ است.

2- ايثار

در صحنه عاشورا نخستين ايثارگر خود حضرت بود كه حاضر شد جان خود را فداي دين خدا كند و رضاي او را بر همه چيز برگزيند، اصحاب آن حضرت نيز هر كدام ايثارگرانه جان خويش را فداي امام خويش كردند.

اظهارهاي ياران امام در شب عاشورا مشهور است، يك به يك برخاستند و آمادگي خود را براي جانبازي و ايثار خود در راه امام (عليه السلام) اظهار كردند؛ به عنوان نمونه، به اين سخن مسلم بن عوسجه اشاره مي كنيم كه به امام (عليه السلام) فرمود: «هرگز از تو جدا نخواهم شد، اگر سلاحي براي جنگ با آنان نداشته باشم با سنگ با آنان خواهم جنگيد تا همراه تو به شهادت برسم».

3- توكّل

امام حسين (عليه السلام) در آغاز حركت خويش از مدينه تنها با توكّل بر خدا اين راه را برگزيد و در تمام مسير تنها تكيه گاهش خدا بود، حتّي توكّلش بر ياران همراه هم نبود. ازاين رو از آنان خواست كه هر كس مي خواهد برگردد و همين توكل باعث شد هيچ پيشامدي نتواند در عزم او خلل وارد كند.

در وصيتي كه به برادرش محمدبن حنفيّه در آغاز حركتش از مدينه داشت، ضمن بيان انگيزه و هدف خويش از قيام در پايان فرمود: «ما توفيقي الاّ بالله عليه توكّلت و اليه اُنيب» و يا درخطبه هايي كه در روز عاشورا ايراد نمود، جمله «اني توكّلت علي الله ربّي و ربّكم» را بيان كرد كه بيانگر همين روحيه است.

4- جهاد با نفس

خود ساختگي و جهاد با نفس زيربناي جهاد با دشمن بيروني است و بدون آن، اين هم بي ثمر است و كربلا سرشار از اين مجاهدت هاست. نافع بن هلال همسري داشت كه نامزد بود و هنوز عروسي نكرده بود، در كربلا هنگامي كه مي خواست براي نبرد به ميدان رود همسرش دست به دامان او شد و گريست.
اين صحنه كافي بود كه هر جواني را متزلزل كند و انگيزه جهاد را از او سلب نمايد، ولي او با آن كه امام نيز از او خواست كه شادي همسرش را بر ميدان رفتن ترجيح دهد، بر اين محبت دنيوي و غريزي غلبه يافت و گفت: «اي پسر پيامبر! اگر امروز تو را ياري نكنم، فردا جواب پيامبر را چه بدهم؟» جنگيد تا شهيد شد.

5- شجاعت

شجاعت عاشوراييان، ريشه در اعتقادشان داشت، آنان كه به عشق شهادت مي جنگيدند از مرگ ترس نداشتند تا در مقابله با دشمن سست شوند و به همين دليل لشگريان دشمن پيوسته از برابرشان مي گريختند و چون توان مبارزه فردي را با آنها نداشتند به طور جمعي حمله كرده و آنها را به شهادت مي رساندند.

يكي از راويان حوادث كربلا حميدبن مسلم مي گويد: «به خدا سوگند! هيچ محاصره شده اي در انبوه مردم نديدم كه فرزندان و خاندان و يارانش كشته شده باشند و چون حسين بن علي قوي دل و استوار و شجاع باشد».

6- صبر و استقامت

آنچه حماسه كربلا را ماندگار و جاودانه كرد، روحيه مقاومت و صبر امام حسين (عليه السلام) و ياران و همراهان او بود. حضرت در يكي از منزلگاه هاي ميان راه اين گونه فرمود: «صبر ومقاومت كنيد اي بزرگ زادگان! چرا كه مرگ شما را از رنج و سختي عبور مي دهد و به سوي بهشت گسترده و نعمت هاي هميشگي مي رساند».
از زمزمه هاي حضرت در آخرين لحظات زندگي در گودال قتلگاه، صبر بر قضاي الهي به گوش مي رسيد.

7- عزّت و افتخار

امام (عليه السلام) و خاندان و اصحاب حضرت در مواقع و مواطن مختلف عزت و افتخار، خود را در عمل و گفتار به منصه ظهور رساندند و در مقابل، ذلت و خواري يزيد و دودمان ناپاكش را اثبات كردند كه نمونه هاي آن بي شمار است: وقتي والي مدينه بيعت با يزيد را به حضرت پيشنهاد كرد، حضرت ضمن ردّ آن، با ذليلانه شمردن آن اين گونه فرمود: «كسي همچون من با شخصي چون او بيعت نمي كند».
در جاي ديگر با ردّ پيشنهاد تسليم شدن فرمود: «همچون ذليلان دست بيعت با شما نخواهم داد».

8- عفاف و حجاب

نهضت عاشورا براي احياي ارزش هاي ديني بود و از جمله آنها حفظ حجاب وعفاف زن مسلمان است، سيدبن طاووس مي گويد: شب عاشورا امام حسين (عليه السلام) در گفت گو با خانواده اش آنان را به حجاب و عفاف و خويشتن داري توصيه كرد.

دختران و خواهران امام (عليه السلام) مواظب بودند تا حريم عفاف اهل بيت پيامبر تا آن جا كه مي شود، حفظ و رعايت شود. اُم كلثوم به مأمور اسيران فرمود: «وقتي ما را وارد شهر دمشق مي كنيد از دري وارد كنيد كه تماشاچي كمتري داشته باشد». و از آنان درخواست كرد كه سرهاي شهدا را از ميان كجاوه هاي اهل بيت فاصله بدهند، تا نگاه مردم به آنها باشد و حرم رسول خدا را تماشا نكنند.

9- عمل به تكليف

امامان شيعه در شرايط مختلف اجتماعي طبق تكليف عمل مي كردند و در اين راه هيچ چيز نمي توانست آنها را از آن منع كند. حادثه عاشورا نيز يكي از جلوه هاي بارز عمل به وظيفه بود و اين را امام حسين (عليه السلام) و خاندان و اصحاب او در كردار و گفتار به اثبات رساندند.

حضرت وقتي مي خواست از مكّه به سوي كوفه خارج شود، در جواب ابن عباس كه او را از رفتن به سوي عراق برحذر مي داشت، فرمود: «با آن كه مي دانم تو از روي خيرخواهي و شفقت چنين مي گويي، اما من تصميم خود را گرفته ام».

10- غيرت

يكي از خصلت هاي پسنديده، غيرت است و خداوند نيز بندگان غيرت مند خود رادوست دارد.
در حادثه عاشورا جوانان بني هاشم پيوسته اهل بيت حضرت را در طول سفر درخيمه ها محافظت مي كردند، شب ها با حراست آن ها ـ به ويژه قمر بني هاشم ـ زنان حرم آسوده و بي هراس مي خفتند.

خود حضرت نيز تا وقتي كه زنده بود، نتوانست تحمّل كند كه نامردان به حريم ناموس او نزديك شوند تا جايي كه نوشته اند: حضرت در حمله هاي خود نقطه اي در ميدان نبرد انتخاب كرده بود كه نزديك خيام حرم باشد تا در صورت حمله دشمن كسي متعرض مخدّرات نشود.

در واپسين لحظات هم كه مجروح بر زمين افتاده بود، وقتي شنيد كه گروهي از سپاه دشمن قصد حمله به خيمه ها و تعرّض به زنان و كودكان را دارند بر سرشان فرياد برآورد: «اي پيروان آل ابوسفيان! اگر دين نداريد و از معاد نمي ترسيد، لا اقل در دنيا آزاده مرد باشيد... من با شما مي جنگم و شما با من مي جنگيد، به زنان كه نبايد تعّرض كرد! تا وقتي من زنده ام طغيان گرانتان را از تعرّض به حرم من باز داريد».

11- فتوّت و جوانمردي

امام حسين (عليه السلام) و يارانش زيباترين جلوه هاي جوانمردي و فتوت را در حماسه عاشورا از خود نشان دادند، چه با حمايتشان از حق، چه با جانبازي در ركاب امام خويش تا شهادت و چه در برخورد انساني با ديگران حتي دشمنان.
در مسير، وقتي امام (عليه السلام) با لشكر حرّ برخورد كرد وقتي يكي از اصحابش پيشنهاد كرد كه اينان گروه اندكند و جنگ با اينها آسان تر از نبرد با گروه هايي است كه بعداً مي آيند، در جواب فرمود: «من شروع به جنگ نمي كنم».

و صحنه ديگر آب دادن به سپاه تشنه حرّ بود كه حضرت حتي آن كه از همه ديرتر رسيده بود را سيراب كرد.

12- مواسات

يكي از زيباترين خصلت هاي اخلاقي، مواسات، يعني غم خواري و هم دردي وياري كردن ديگران است. از جلوه هاي بارز مواسات در حادثه عاشورا، صحنه اي است كه ميان بني هاشم و ديگر ياران امام (عليه السلام) پيش آمد و هر گروه حاضر بودند پيش مرگ ديگري شوند. در شب عاشورا حضرت ابوالفضل (عليه السلام) در خيمه بني هاشم اين گونه ايراد سخن كرد: «فردا صبح، شما نخستين گروهي باشيدكه به ميدان مي رويد، ما پيش از آنان به استقبال مرگ مي رويم تا مردم نگويند اصحاب را جلو فرستادند...» و بني هاشم هم برخاستند و شمشيرها را كشيدند و گفتند: «ما هم با تو هم عقيده ايم».

13- وفا

وقتي به صحنه عاشورا مي نگريم، مظاهر برجسته اي از وفا را مي بينيم. شب عاشورا سيدالشهدا(عليه السلام) وقتي با اصحاب خود صحبت مي كند، وفاي آنان را مي ستايد و مي فرمايد: «من باوفاتر و بهتر از اصحابم، اصحابي نمي شناسم».

*****پیام امروز عاشورا*****

عاشورا، فریاد بلند مقاومت در برابر تحریف اسلام است.عاشورا، فریادى علیه بى ‏تفاوتى و بى ‏طرفى در جنگهاى حق و باطل سراسر تاریخ است. عاشورا، آواى اعتراض سیدالشهداء به نشستن ناصالحان بر كرسى حكومت امت اسلامى است.

عاشورا، بى ‏تفاوتى حكومتها نسبت ‏به سه مسئله مهم «حقیقت‏» ، «عدالت‏» و «فضیلت‏» را محكوم مى‏كند و حمایت دولتمردان از باطل و بیداد و فساد را بزرگترین منكرات اجتماعى مى‏داند، كه امام شهیدان در برابر آن بپاخاسته و همه رنج را در مقابله با این منكر بزرگ و بنیادى تحمل كرده است.

تاريخ  ارسال:شنبه 24 آبان 1393 - 08:43

کد:7588-1403